امر به معروف و نهي از منكر از ديدگاه آيت الله جوادي آملي
امر به معروف غير از مسئله تعليم, ارشاد, تهذيب, موعظه و مانند آن است از همه اينها جداست، اگر بخواهيم احكام را ياد بدهيم اين جزء تعليم واجبات است.
حضرت آيت الله جوادي آملي در اين خصوص فرمودند : امر به معروف , امر يعني فرمان و آن كسي كه اين فرمان را اطاعت نميكند دو گناه كرده يكي اينكه عفافش را رعايت نكرده مثلاً يكي اينكه فرمان آمر به معروف را امتثال نكرده اگر پدري به پسري امر بكند كه حتماً نمازت را بخوان و اين پسر نماز نخواند دو معصيت كرده يكي اينكه فرمان پدر را اطاعت نكرده چون امر كرد, يكي دستور خدا را. مسئله امر به معروف غير از موعظه و نصيحت و ارشاد و تعليم است آنها همه مبادي كار است اگر كسي مسئلهاي را نميداند تعليم جاهل, امر به معروف نيست مسئلهاي را ميداند ولي يادش رفته تذكره و تنبيه ساهي و ناسي, امر به معروف نيست اضطراري در كار است از باب حلّ اضطرار كسي بخواهد با او مذاكره كند از راه امر به معروف نيست.
مفسر بزرگ قرآن کریم تصریح نمودند: امر به معروف اين است كه شخصي عالماً عامداً بدون هيچ عذري دارد گناه ميكند و شخص آمر هم او را فرمان ميدهد كه بايد اين كار را بكني جلوي گناه را بگيري و اگر نكرد دو معصيت كرد بنابراين اينكه ميبينيد در كتابهاي فقهي امر به معروف را در پايان مسئله جهاد مينويسند و ادلّه او جداگانه است غير از مسئله تعليم جاهل است.
حضرت آیت الله جوادی آملی تبیین فرمودند: آن دو مرحلهاي كه بر حكومت اسلامي است يكي مسئله جلوگيري ولو به ضرب و يكي هم مسئله جلوگيري ولو بالقتل، آن دو مرحله به عهده حكومت است، اما اين دو مرحله به عهده همه ماست. اگر كسي گرفتار خلافي ميشود در كوي و برزن همه با يك چهره نفرتآوري او را نگاه كنند همين! لازم نيست به او فرمان بدهند همين كه عبوسانه او را ببينند او كنار ميكشد اين حدّاقلّي است كه بر همه ما واجب است، اگر ما هم سرمان را خم كرديم و رد شديم خب ما هم معصيت كرديم او هم معصيت كرده است، غرض آن است كه امر به معروف اگر وظيفه عمومي است و انسان عبوسانه و متنفّرانه كسي را نگاه بكند اين زن يا اين مردِ تبهكار از آغاز تا انجام خيابان كه ميگذرد شرمنده ميشود ميبيند در اين جامعه نميتواند گناه كند؛ بنابراين اين حداقل است و اگر جامعه ما اين حداقل را انجام بدهد مشكل حل است، اين اولين مرتبه امر به معروف است كه بر همه ما واجب است.
ايشان تاکید فرمودند: انسان همان طوري كه به سطل زباله با يك نگاه متنفّرانه مينگرد، با گناه هم همين طور بايد نگاه كند اين بر همه ما واجب است آن وقت چنين جامعهاي معطّر ميشود.
